Lời tựa : "Cuộc đời dài lắm" là một tiểu thuyết của đại tá, nhà văn Chu Lai. Tiểu thuyết thú vị với những tình tiết trong câu chuyện đổi mới. Tôi đã bị ấn tượng bởi cách viết văn thực nhưng rất lôi cuốn. Thêm nữa, cũng rất bất ngờ trước kết thúc của câu chuyện. Với những cảm xúc đó, viết lên bài tổng kết cho riêng mình và chia sẻ với mọi người.
“Cuộc đời dài lắm nhưng cuộc đời cũng chóng vánh làm sao”. Câu kết của một tác phẩm, một truyện ngắn của Chu Lai. Chỉ 12 chữ thôi nhưng làm cho con người ta phải vặn mình, phải suy nghĩ. Một cái thần của cả một cuốn truyện dày, một cái tóm tắt cho một cuộc đời vì cao su, vì cái lý tưởng cao đẹp, và một linh hồn được ép lại, được nén chặt từ cả hơn vạn con người bên gốc su.
Một câu rất đơn giản, một câu trần thuật với một dấu chấm chóng vánh đến bất ngờ. Cái kết của câu chuyện là vậy ư ? Đúng rồi, tôi cũng đã nghĩ đến nó ngay từ những trang đầu tiên. Rồi con người giám đốc Vũ Nguyên ấy cũng sẽ trở ra với cuộc đời, rồi cả xã hội cũng sẽ nhìn nhận được bản chất sâu xa. Nhưng tôi không thể ngờ đến cái chốt mạnh đến vậy. Một cái chốt như một hòn đá tảng rơi bầm mình xuống đầu một gã vô tư lự. Một con người đã ra đi, một tấm lòng luôn đau đáu vì hàng nghìn, hàng vạn những tấm lòng khác đã tìm được chốn nghỉ.
Tôi không phải là một người lãng mạn đến mức văn chương. Tôi sinh ra trong một xã hội mà mỗi một con người phải biết vận động và vận mình không ngừng. Một xã hội mà yếu tố chính trị đôi khi còn cao hơn yếu tố kinh doanh lỗ lãi như ông phó giám đốc Vận vẫn nói với người bạn chí cốt của mình. Và cũng bởi vậy mà từng câu từng chữ tôi đọc “Cuộc đời dài lắm” đều gặp mâu thuẫn đan xen rối ren chằng chịt. Tôi đôi lúc tự cười là con người ông giám đốc vẫn được khen là cứng cỏi, sắt thép luyện từ lò lính. Nhưng đến những tự vệ đơn giản trong thương trường lại có thể nói là gần đến số không. Được, ông giám đốc cứ ngồi đó tự coi mình là cây ngay không sợ chết đứng đi. Tự coi mình là một người gan góc không sợ hiểm nguy. Nhưng để mất đi lòng tin của những người mà ông vẫn coi là anh em, chung mẫu số chiến trường ở những lúc cần đến họ nhất qua con số 30 trên 120 lá phiếu, rồi để cho những kẻ mưu mô cơ hội được mỉm cười sung sướng khi tiễn được ông bác đi vào nhà tù nghỉ ngơi. Vậy thì có được coi là gan góc, là sắt thép bản lĩnh hay không ? Ấy nhưng cũng ngay cạnh suy nghĩ ấy thôi, tôi cũng lại đã tự mâu thuẫn với bản thân mình. Tự đâu trong tôi cũng đã và đang cảm thấy con người ấy thật dũng cảm và cũng thật kiên cường khí phách. Đúng là để đánh giá và suy nghĩ về một con người quả là không hề đơn giản dễ dàng . Để rồi cũng có những lúc trước khi đưa tay vào còng số 8, ông Nguyên mới nhận ra được người phụ tá “tốt” Đăng Điền.
Câu chuyện đã kết thúc rất có hậu. Một câu chuyện xoay quanh cuộc đời một người lính có đầu óc, có đạo đức , có tâm huyết bước vào kinh doanh. Luôn mang trong mình một kim chỉ nam luôn vì nhân dân đồng bào, luôn vì đời sống công nhân cạo mủ, trải qua bao thăng trầm. Đã nếm trải cả những mùi vị cay đắng tuyệt vọng nhất trong chốn tù ngục. Nhưng cuối cùng, con người tốt ấy cũng đã mãn nguyện được, khi cả hơn vạn công nhân, mà trong tác phẩm đại diện cho cả một tầng lớp nhân dân khổ lao thấu hiểu và tin yêu.
Đọc xong câu chuyện, tôi không cảm thấy thích thú, vui vẻ. Cũng chẳng thấy gì là buồn bã chán nản. Đâu thể vui khi những quan hệ chằng chịt dày đặc khó hiểu vẫn còn đang ngổn ngang như đó. Đâu thể buồn khi những cái sự không vui đã hết thảy trôi đi. Chỉ cảm thấy cuộc đời là một dòng chảy vô cùng vô tận. Con người sinh ra, lớn lên đã đều luôn gắn vào đó. Và có bao nhiêu cả vạn cả tỷ kiếp sinh linh đang tồn tại này thì có cũng không ít hơn từng ấy câu chuyện đời. Mỗi một con người là một hạt cát bé nhỏ trong sa mạc mênh mông. Nếu không biết làm điều gì có ý nghĩa cho mình, cho đời trước khi một cơn gió thoảng qua thì cũng thật là tiếc.
Cảm ơn tác giả Chu Lai, cảm ơn câu chuyện sống động của ông. Mỗi một câu chuyện là một kinh nghiệm và một bài học lớn cho người đời.
